CZĘŚĆ I

Mimo, że w ankiecie wzięło udział 5 klas o profilach humanistycznych, a tylko 3 o ścisłych, to wśród wybieranych przez uczniów ulubionych przedmiotów rozkład procentowy układa się podobnie zarówno dla ścisłych, jak i humanistycznych . Niemal analogicznie przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o wybór kierunków studiów, 42% nauki humanistyczne, 41% nauki ścisłe. Dlatego być może warto byłoby rozważyć zwiększenie oferty klas z rozszerzonymi przedmiotami ścisłymi. Jednym z celów ankiety było zbadanie czy współczesny młody człowiek czyta książki, czy w ogóle posiada domową biblioteczkę. Otóż, 42% młodzieży deklaruje, że w domowej bibliotece posiada od 30 do 100 książek, a 18% powyżej 200, co może świadczyć o zainteresowaniu literaturą czy ogólnie nauką. Jednakże na pytanie, ile książek przeczytałeś w ciągu ostatniego roku, 31% odpowiada, iż mniej niż cztery, ale już 29% więcej niż 10. To znaczyłoby, że około 30% ankietowanych czyta jedną książkę miesięcznie, co w dobie dominacji multimediów wydaje się dobrym wynikiem.

Natomiast na pytania jak często w ogóle:

• czytasz literaturę piękną - 25% odpowiedziało wcale, 58% rzadko,
• czytasz książki popularnonaukowe (filozofia, psychologia) - 60% wcale, 4% bardzo często,
• czytasz książki historyczne- 32% wcale, 5% bardzo często,
• oglądasz TVP Kultura - 20% odpowiedziało wcale, 46% rzadko, zaś 5% bardzo często.

Analiza odpowiedzi na kolejne pytania skłania do wniosku, iż niezwykle ważne jest organizowanie dla młodzieży wycieczek uwzględniających bardziej wymagający repertuar (teatr, opera, galeria sztuki, koncerty muzyki poważnej itp.). Bardzo rzadko odwiedzają indywidualnie muzea/wystawy obrazów (ok. 30% wcale), chodzą do teatru (w ciągu ostatniego roku aż 42% wcale), chodzą na koncerty (17% wcale), słuchają muzyki poważnej (42% wcale). Mniej niż 10% ankietowanych deklarowało, że często odwiedza muzea/galerie sztuki, zaledwie ponad 10% chodzi na koncerty czy słucha muzyki poważnej. Wyniki ankiety dowodzą więc, jak znaczącą, wręcz misyjną rolę pełnią wycieczki do wyżej wymienionych miejsc. Na pytanie jak często rozmawiasz z kimś na tematy kultury, historii i innych nauk humanistycznych, około 30% zadeklarowało, że często prowadzi rozmowy na powyższy temat z rodziną , ze znajomymi, z nauczycielami aż 41%. Zatem wśród młodzieży zauważalne jest zainteresowanie kulturą, historią czy sztuką, ale wymagałoby to rozwinięcia w obszarze czytelnictwa, pogłębiania wiedzy, odwiedzania muzeów itp.

Większość młodzieży (tj. 53%) deklaruje, że chciałoby w przyszłości wykonywać zawody związane z twórczą pracą. Jednakże na pytanie, czy próbowałeś kiedykolwiek malować/rysować, napisać tekst piosenki, powieść/opowiadanie, to więcej niż połowa odpowiedziała przecząco. Należałoby się zastanowić, dlaczego pomimo marzeń o zostaniu np. pisarzem czy muzykiem, aż około 60 % młodzieży nigdy nie podjęło próby tworzenia. Czy pomogłoby organizowanie np. zajęć pozalekcyjnych, a może wprowadzenie do szkół ponadgimnazjalnych lekcji rysunku, muzyki czy warsztatów literackich dla zainteresowanej młodzieży. Natomiast odpowiedzi na pytanie o najbardziej prestiżowy zawód, nie okazały się zaskoczeniem, niestety?! Otóż, najczęściej respondenci wskazywali na następujące zawody: prawnik (24%), lekarz (24%), inżynier (13%), architekt (11%). Inne zawody były podawane przez mniej niż 9% ankietowanych. Warto dodać, iż wymienione powyżej profesje zapewniają, ludziom je wykonującym, materialną sferę życia na przyzwoitym poziomie, ale również wymagają rzetelnych wiedzy i umiejętności. Oczywiście, w wykonywaniu innych zawodów także niezbędna jest profesjonalna postawa, ale zdaniem większości nie wiążą się one niestety z tak znaczącym prestiżem społecznym.

W pytaniach o cechy ludzi zajmujących się naukami humanistycznymi, wielu wskazywało na takie, jak: twórczy, kreatywni, inteligentni czy błyskotliwi. Natomiast co zachęca do zajmowania się naukami humanistycznymi, najczęściej ankietowani podawali, że praca z ciekawymi ludźmi (26%), rozwijanie swoich zainteresowań (27%) oraz twórcza praca (25%). Najbardziej zniechęcającymi czynnikami okazały się niskie płace (34%), a jeszcze bardziej brak możliwości zatrudnienia (37%). Warto dodać, iż 96% ankietowanych jest przekonanych, że artyści mogą wpływać na innych poprzez swoje dzieła. Młodzi ludzie (aż 80%) mają świadomość, że sami również przyczyniają się do budowania dziedzictwa kulturowego. Zatem mając świadomość, iż rynek pracy obecnie premiuje zawody związane z naukami ścisłymi, to jednak młodzież doceniała i zauważała, że humaniści przez swoją działalność zawodową wywierają znaczący wpływ na społeczeństwo. Respondenci nauki humanistyczne cenili przede wszystkim za umożliwienie wielokierunkowego rozwoju (23%) oraz lepszego rozumienia postępowania innych ludzi (24%). Podsumowując można dodać, iż młodzież ceni zarówno nauki humanistyczne, jak i ścisłe, dostrzega ich znaczenie w życiu człowieka. W tym miejscu nasuwa się refleksja i pytanie, czy w dzisiejszym świecie naprawdę jest tak mało miejsca dla ludzi zafascynowanych literaturą, historią, muzyką, malarstwem, ogólnie pojętą sztuką? Ankietowani wskazywali na brak możliwości zatrudnienia, ale czy tylko "delikatne" perspektywy pracy dla humanistów mają wytyczać granice marzeń i pasji? Wraz z rozwojem cywilizacji, podnoszeniem stopy materialnej, oczekiwalibyśmy zwiększenia się obszaru tzw. potrzeb wyższych, duchowych. Być może przyszłość, mówiąc w uproszczeniu, nie należy tylko do techniki, która ma przede wszystkim ułatwiać nam życie, komunikację, ale z całą pewnością nie zastąpi czynnika ludzkiego, uczuciowości i kreatywności. Warto także pamiętać, iż źródłem każdego postępu jest myśl, która inspiruje, motywuje, wreszcie uskrzydla i przyczynia się do wytyczania nowych kierunków rozwoju cywilizacji.

CZĘŚĆ II

Część II rozpoczynało niekompletne zdanie z maksymą Terencjusza, które ankietowani mieli uzupełnić. Okazało się, że wszyscy uczestnicy (100%) zrobili to poprawnie. Podobnie, bo aż 97% wiedziało, co znaczy słowo humanus i które państwo było kolebką renesansu (93% popranych odpowiedzi). Mimo, iż w ankiecie w większości brała udział młodzież klas humanistycznych, to wykazała się słabą wiedzę na temat historii współczesnej. W pytaniach dotyczących strajków prawie połowa wie (48%), że miały miejsce w 1980 roku, ale już o strajkach w 1956 roku wie zaledwie 6%, a w 1970 tylko 13%. Podobnie w pytaniach o wolne wybory w powojennej Polsce, 59% wiedziało, w którym roku się odbyły. Natomiast 77% ankietowanych wiedziała, że Solidarność powstała w 1980 roku w Gdańsku. Niestety tylko 32% wykazało się wiedzą dotyczącą Porozumień Sierpniowych. Na pytanie o rok obalenia muru berlińskiego 42% odpowiedziało poprawnie. W przypadku pytań o wybitnych uczonych, artystów czy architektów, to około 50% respondentów udzieliło właściwych odpowiedzi, na przykład mniej niż połowa (48%) wiedziała, że Andrzej Wajda nie otrzymał Oskara za film "Katyń". Mogłoby wydawać się, iż około 50% to dużo, ale w przypadku pytań zamieszczonych w punkcie ostatnim ankiety, ten wynik jest "umiarkowany", gdyż były one stosunkowo proste.

Analiza odpowiedzi udzielonych w części II skłania do refleksji, iż warto byłoby przy okazji apelów, lekcji wychowawczych itp., przedstawiać sylwetki znanych, wartościowych ludzi, uwzględniając także współcześnie działających.